Ο Ιούλιος Καίσαρας στις 10 Ιανουαρίου του 49 π.Χ διέσχισε τον ποταμό Ρουβίκωνα,κηρύσοντας τον πόλεμο εναντίον της Ρωμαϊκής Συγκλήτου και του πρώην συμμάχου του Πομπηίου.

Για να έρθουμε στα καθ΄ημάς με αφορμή αυτή την μικρή αναδρομή άδραξα την ευκαιρία ώστε να αναλύσουμε πως ο «τραμπισμός» διέβη τον Ρουβίκωνα, το όριο δηλαδή μεταξύ λόγου και βίας. Σήμερα η Ουάσινγκτον, η σύγχρονη Ρώμη όπως  αυτοαποκαλείται βάσει του εμβλήματος της αμερικανικής συμπολιτείας καθώς και της δομικής συγκρότησης του κράτους (Γερουσία, Βουλή αντιπροσώπων) βάλλεται ισχυρά πανταχόθεν. Στην αυγή του 2021 οι ΗΠΑ είναι η ισχυρότερη, πολιτικά διχασμένη και οικονομικά άνιση χώρα μεταξύ των ανεπτυγμένων δημοκρατιών.

Το προφίλ του όχλου…

Παρακολουθήσαμε αποσβολωμένοι τα διατρέξαντα στο Καπιτώλιο,το πάνθεον της αμερικανικής δημοκρατίας. Είδαμε την πλανητική υπερδύναμη να γονατίζει, όχι απέναντι σε κάποια υπέρτερη ξένη δύναμη, αλλά στην πίεση χιλιάδων οπαδών του προέδρου Τράμπ, υπό την άμεση μάλιστα προτροπή και καθοδήγηση του. Εικόνες εκατοντάδων διαδηλωτών συμπεριλαμβανομένων από καρικατούρες άλλης εποχής, εισέβαλλαν με σχετική άνεση, έσπασαν τζάμια και λεηλάτησαν γραφεία γερουσιαστών δημιουργώντας ένα θέαμα αποτρόπαιο σοκαριστικό και ακατανόητο. Ας προχωρήσουμε πάραυτα σε μια πιο προσεκτική σημειολογική ανάλυση των εισβολέων,διακρίνοντας τα ψιλά γράμματα. Στην ουσία επρόκειτο για παρείσακτους ακραίους αντισυστημικούς, οι οποίοι απαξιούσαν την πολιτική, καθώς δεν συμμετείχαν σε αυτήν και εξηγούμε.

Η νεοναζιστική οργάνωση «Εθνικοσοσιαλιστική λέσχη», η οργάνωση «δολοφονήστε τα μέσα μαζικής ενημέρωσης», η ένοπλη ακροδεξιά οργάνωση«3%», οι ρατσιστές των «Περίφανων αγοριών» και οπαδοί της συνωμοσιολογικής θεωρίας QAnon. Στο πλήθος που πέρασε τις ελάχιστα φρουρούμενες περιφράξεις συμπεριλαμβανόταν ο κερασφόρος ημίγυμνος ηθοποιός από την Αριζόνα ο οποίος απολαμβάνει σε τακτά διαστήματα το φως της δημοσιότητας κρατώντας πλακάτ με την επιγραφή «Με έστειλε ο Q». Μια εικόνα γραφικής καρικατούρας θυμίζοντας μας τον θρυλικό Μπλέκ με τα κέρατα του βουβάλου, να ενσαρκώνει την κατάκτηση της άγριας δύσης, την αίσθηση πως μπορούμε να επιβληθούμε στον περιβάλλον μας, ακόμα και αν αυτό είναι η καρδιά της δημοκρατίας. Στην συνέχεια οι υπόλοιποι με τις στολές παραλλαγής μας παραπέμπουν στο μιλιταριστικό στοιχέιο της αυτοδιάθεσης, που έχουν πολλοί Αμερικάνοι δηλαδή το δικαίωμα να πάρεις τα όπλα ώστε να προστατέψεις τα προσωπικά σου ιερά και  όσια. Εντούτοις Το «γιατί» φτάσαμε ως εδώ θα πρέπει να μας απασχολεί, προλαμβάνοντας τα μελλοντικά παραδείγματα προς αποφυγή.

Ο ελέφαντας στο δωμάτιο…

Τα γεγονότα που εκτυλίχθηκαν μέσω η έξω από το Καπιτώλιο, πέραν των φανατικών στοιχείων αντανακλούν ίσως μια γενικότερη εικόνα εμποτισμένη,  με συσσωρευμένη δυσαρέσκεια και μισαλλοδοξία. Μια απόρροια κοινωνικών πολιτικών και εδράζονται στην πιο πρόσφατη γενικευμένη δυσαρέσκεια που έφερε το αποτέλεσμα της διχαστικής εκλογικής αναμέτρησης στις 3 Νοεμβρίου 2020. Η  δεξαμενή που εκπροσωπούν 74 εκατομμύρια ψηφοφόρων που προτίμησαν τον Τράμπ, συντάχθηκαν στην πολεμική γραμμή του Προέδρου «μας έκλεψαν το αποτέλεσμα, βγείτε στους δρόμους να διεκδικήσετε τα κεκτημένα». Σε αυτό το σημείο είναι που εντοπίζονται και τα σφάλματα των γαλάζιων. Στο εσωτερικό, αποτυχημένες πολιτικές στο στρατόπεδο των δημοκρατικών όπως αυτές εκφράστηκαν και στις λανθασμένες εκτιμήσεις εκπροσώπησης κατά τη διάρκεια της εκλογικής αναμέτρησης, συνδέθηκαν με την ανάγκη των ψηφοφόρων για αλλαγή και διαμόρφωση ενός νέου πλαισίου δράσης.

Η ήττα της Χίλαρι Κλίντον σηματοδότησε την απαρχή της γιγάντωσης του διχαστικού κλίματος η οποία κορυφώθηκε με την άνοδο Τράμπ στην εξουσία. Επομένως η περίοδος Τράμπ έφερε στην επιφάνεια τις ίδιες διχαστικές τάσεις που ενυπήρχαν στο εσωτερικό της αμερικανικής διοίκησης ως απόρροια αυτής της τεταμένης περιόδου. Εδώ είναι λοιπόν  ο ελέφαντας στο δωμάτιο, μια προβληματική κατάσταση η οποία είναι πασιφανέστατη αλλά παρόλο που αναγνωρίζουμε την ύπαρξη της, επιλέγουμε να την αγνοήσουμε και να μην την αντιμετωπίσουμε. Το ίδιο συναίβει και με την απρόσμενη αύξηση εξτρεμιστικής βίας, η οποία διευρύνθηκε κλιμακωτά με απαρχή  την δολοφονία του Φλόιντ, καταλήγοντας στις πρόσφατες εικόνες όπου και σημειώθηκαν 4 νεκροί. Ποιός είναι ωστόσο ο αποδιοπομπαίος τράγος και ενορχηστρωτής της κορύφωσης της τωρινής κατάστασης;

Το «σύνδρομο» Τράμπ…

Το σύνδρομο Ντόναλντ Τράμπ. Ο πρόεδρος ο οποίος κυβέρνησε με επιχειρηματικά κριτήρια το κράτος των ΗΠΑ ,εργαλειοποιώντας το twitter στην άσκηση δημόσιας πολιτικής, κατόρθωσε να αντιμετωπίζει το φάσμα της καθαίρεσης για υποκίνηση στάσης  που εκκίνησαν οι δημοκρατικοί, δυο εβδομάδες πριν την ορκωμοσία του νέου προέδρου Μπάιντεν. Αρνούμενος ο άνθρωπος αυτός να παραδεχθεί την εκλογική του ήττα, παρέσυρε με την στάση του μεγάλο μέρος όσων τον ψήφισαν, τραυματίζοντας θανάσιμα τον αμερικανικό πολιτισμό.

Η τέλεια καταιγίδα για τον ίδιο (ας μην ξεχάσουμε και τον αποκλεισμό από το αγαπημένο του μέσο). Από που όμως αντλέι τέτοια δύναμη ένας άνθρωπος του επιπέδου και του ήθους του ώστε να λυγίσει, έστω προς στιγμήν το θεσμικά ισχυρότερο δημοκρατικό σύστημα του πλανήτη; Αυτό που πρέπει να ειπωθεί πρωτίστως είναι ότι ο Τράμπ κατάφερε μεγάλο μέρος των Αμερικάνων να αυτοβεβαιώνεται ασυνείδητα στην εικόνα  του ως ανθρώπου απρόβλεπτου, άμεσου, θωρακισμένου στην δύναμη και την επιθυμία του ως ατόμου.

Ναρκισσιστικό σόκ!

Ο συγγραφέας Στέλιος Ράμφος εδώ το διατύπωσε με απόλυτη ακρίβεια: «Ο λαϊκισμός , ο οποίος δεν είναι να κολακεύεις με υποσχέσεις τον λαό, αλλά  να καλλιεργείς και να ανάγεις το χαοτικό συναίσθημα σε συγκολλητική ουσία της κοινωνίας, εις βάρος της ελλόγου κρίσεως» Αναφερόμενοι στον πρόεδρο Τράμπ, διαπιστώνουμε πως πρόκειται για μια παθολογικά ναρκιστική προσωπικότητα, μια παραδειγματική εικόνα εξω-συστημικού ανατροπέα και ανανεωτή, η οποία λειτουργεί σαν επιβεβαιωτικός καθρέφτης για ενοχικά και ατροφικά Εγώ. Ένας άνθρωπος που ακόμα και ηττημένος, ο αμείωτος  εγωισμός, του συμβουλεύει  να αποχωρεί με το αίσθημα του νικητή.

Διότι αναμφίβολα  μετά την εκλογική του ήττα υπέστη βαρύ ναρκισσιστικό τραύμα, σε τέτοιο βαθμό ώστε όπως λένε όσοι έχουν έρθει σε επαφή μαζί του, μιλάει αποκλειστικά για αυτήν, επειδή του ήταν ανυπόφορη μια τέτοια μείωση. Για να  έρθει λοιπόν σε σύγκρουση με την εσωτερική του  ψυχοσύνθεση, έπεισε τον εαυτό του και διεκύρηξε, με στεντόρεια φωνή, πως έγινε νοθεία στις εκλογές καλώντας τους οπαδούς του να εμποδίσουν με μεγάλη συγκέντρωση την επίσημη ανακήρυξη ως προέδρου του αντιπάλου του. Την συνέχεια την έγραψε η ιστορία…

 Τα κάστρα πέφτουν εκ των έσω…

Ευελπιστούμε  αυτό  που είδαμε να συμβαίνει στις 6 Ιανουαρίου να είναι η τελευταία πράξη του δράματος, και το αποκορύφωμα μιας τετραετίας όξυνσης της πόλωσης στην Αμερική. Ο νεο-εκλεγμένος πρόεδρος έχει να διαβεί  έναν αντίξοο γολγοθά με εγχείρημα την ενότητα  όλων των Αμερικανών πολιτών κάτω από την στέγη της δημοκρατικής αλληλεγγύης και του  συνταγματικού καθήκοντος.  Πριν από δύο χρόνια περίπου είχα διαβάσει ένα βιβλίο με τίτλο «Πως πεθαίνουν οι δημοκρατίες».

Οι συγγραφείς  Steven Levitsky και Daniel Ziblatt, πολιτικοί επιστήμονες και καθηγητές στο Πανεπιστήμιο του Χάρβαρντ υποστήριζαν: «Στην εποχή μας οι δημοκρατίες δεν τελειώνουν πλέον μ’ έναν πάταγο, μια επανάσταση, κάποιο στρατιωτικό πραξικόπημα, ένα κίνημα, έναν εμφύλιο πόλεμο αλλά μέσω της αργής αλλά σταθερής αποδυνάμωσης των θεσμών, όπως η δικαιοσύνη, τα ΜΜΕ, και της σταδιακής αποσάθρωσης πολιτικών κανόνων που ισχύουν χρόνια.» Έτσι, η διάβρωση της δημοκρατίας συντελείται ανεπαίσθητα και η κατάλυση της επέρχεται με τη σταδιακή ολίσθηση προς τον απολυταρχισμό, η οποία ξεκινάει από την εκλογική κάλπη. Η πραγματικότητα του 2021 επιβεβαίωσε τους άγραφους αυτούς νόμους. Τα κάστρα της Δημοκρατίας πέφτουν εκ των έσω.

ΑΝΑΦΟΡΕΣ

• Χαρουντάκη, Μ, 2021. Το φαινόμενο Τραμπ και η άσκηση (εξωτερικής) πολιτικής.[online] 
• Πουρναρά, Μ, 2021. Αλέξανδρος Κιτροέφ: Η σημειολογική ανάλυση της «γαλατικής ορδής» που εισέβαλε στο Καπιτώλιο. Η Καθημερινή, 30.617, σελ.2
• Μπέρση, Ε, 2021. Το… σύμπαν του όχλου που εισέβαλε στο Καπιτώλιο. Η Καθημερινή, 30.617, σελ.5
• Krugman, P, 2021. Πως έφτσασαν εκεί οι Ρεπουμπλικανοί. Η Καθημερινή, 30.617, σελ.5
• Ράμφος, Σ, 2021. Ψυχές και θεσμοί. Η Καθημερινή, 30.617,σελ.8
• Levitsky, S.και Ziblatt D, 2018. Πως πεθαίνουν οι δημοκρατίες. Αμερική: Μεταίχμιο