Όπως γνωρίζουμε η Ελλάδα είναι μια χώρα που ανέκαθεν είχε ζητήματα οικονομικά. Τα τελευταία χρόνια βιώνουμε μια μεγάλη οικονομική κρίση στην χώρα μας, αιτία φυσικά που αυξάνει δραματικά τα ποσοστά ανεργίας και ιδίως της νεανικής ανεργίας. Με την πανδημία του κορωνοϊού που βιώνουμε τον τελευταίο χρόνο, η νεανική ανεργία επηρεάζεται αρνητικά ακόμα περισσότερο.
Ποσοστά και νεανική ανεργία
Η ανεργία ήταν το βασικό κομμάτι που επηρεάστηκε από την πανδημία και αυτό το βλέπουμε και από τα ποσοστά. Σύμφωνα με την Eurostat λοιπόν, η ανεργία των νέων τον Οκτώβριο του 2020 συγκριτικά με τον Οκτώβριο του 2019 αυξήθηκε κατά 404.000 στην ευρωπαϊκή και κατά 319.000 στη ζώνη του ευρώ. Η επιδημία του Covid-19 και τα μέτρα που εφαρμόστηκαν σε πάρα πολλές χώρες για την καταπολέμηση του προκάλεσαν απότομη αύξηση του αριθμού των αιτήσεων για επιδόματα ανεργίας σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η νεανική ανεργία υπάρχει πολλά χρόνια ιδίως στην Ελλάδα αλλά και την Ισπανία. Ενώ λοιπόν, τα πράγματα έδειχναν να καλυτερεύουν, με την εμφάνιση της πανδημίας κάθε προοπτική για μείωση της νεανικής ανεργίας καταστράφηκε. Νέοι που είχαν περισσότερες επιλογές να εργαστούν σε κάποιο συγκεκριμένο κλάδο όπως είναι αυτό της εστίασης και του εμπορίου επηρεάζονται φυσικά περισσότερο με την πανδημία αυτή. Νέες θέσεις εργασίας δύσκολα δημιουργούνται κι όταν κάποιος ανοίξει κάποια θέση οι νέοι που απορροφούνται είναι πολύ λίγοι με αποτέλεσμα να υπάρχει τεράστιος ανταγωνισμός και γι’ αυτό να απαιτούνται όλο και περισσότερα πτυχία όλο και περισσότερες δεξιότητες. Οι ευκαιρίες των νέων θα είναι όλο και λιγότερες ενώ πρόσφατα δεδομένα δείχνουν πως οι νέοι θα δυσκολευτούν πολύ να βρουν κάποια εργασία, να συνεχίσουν τις σπουδές τους αλλά και θα δυσκολευτούν να εξελιχθούν επαγγελματικά.
«Εγγυήσεις για την νεολαία»
Σύμφωνα με τη Διεθνή Οργάνωση Εργασίας, σε παραπάνω από μισές χώρες λόγω της πανδημίας του κορονοϊού οι μισθοί των εργαζομένων θα πέσουν. Γι’ αυτό λοιπόν, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο πρότεινε ένα πρόγραμμα «Εγγυήσεις για τη νεολαία» το οποίο υποστηρίζει όλους του νέους κάτω των 25 ετών να «λαμβάνουν ποιοτική προσφορά εργασίας, συνεχή εκπαίδευση, μαθητεία ή πρακτική άσκηση εντός τεσσάρων μηνών από τη στιγμή που καθίστανται άνεργοι ή εξέρχονται από την επίσημη εκπαίδευση». Λόγω της πανδημίας όμως αυτά τα μέτρα ίσως να διευρυνθούν, για παράδειγμα στο κομμάτι της ηλικίας από τα 25 έτη να αυξηθεί στα 29 έτη για να αρμόζει με τις «ατομικές ανάγκες καθώς και τις ανάγκες της αγοράς».
Κοινωνικές Επιπτώσεις Ανεργίας
Είναι φυσικό η ανεργία των νέων να έχει σημαντικές κοινωνικές επιπτώσεις στους ίδιους. Σε μια έρευνα που έγινε το 2003 είχαν διαπιστώσει ότι όσοι είχαν βρει μόνιμη δουλειά ήταν σημαντικά λιγότερο στεναχωρημένοι από εκείνους που παρέμειναν άνεργοι. Μάλιστα, η νεανική ανεργία αντιπροσωπεύει ρήξη στη μετάβαση της πορείας της ζωής από την εφηβεία στην ενηλικίωση. Ακόμα, διαπίστωσαν ότι η ψυχολογική δυσφορία μειώθηκε όταν οι νέοι είχαν μετακινηθεί με ασφάλεια πέρα από την ανεργία για να αναλάβουν μόνιμες θέσεις εργασίας, να συνεχίσουν περαιτέρω σπουδές ή ακόμα και να ασχοληθούνε με το νοικοκυριό. Επίσης, πιο πρόσφατες έρευνες έδειξαν πως τα αυξανόμενα επίπεδα νεανικής ανεργίας μπορεί να σχετίζονται με την αυξημένη κατανάλωση κάνναβης και «νέων ουσιών» από τους νέους της Ευρώπης. Είναι σημαντικό να αναφέρουμε πως στην έρευνα οι νέοι Ευρωπαίοι ανέφεραν ότι όταν η οικονομία επιδεινώνεται, οι πολιτικές θα πρέπει να επικεντρώνονται στη μείωση της φτώχειας και της ανεργίας και όχι σε αυστηρότερα μέτρα κατά των χρηστών ναρκωτικών. Τα αποτελέσματα της συγκεκριμένης έρευνας έδειξαν έμμεσα ότι οι νέοι γνωρίζουν πολύ καλά το οικονομικό περιβάλλον στο οποίο ζουν και τη πιθανή σύνδεση του με την χρήση ουσιών. Με τον δικό τους τρόπο, οι νέοι ανταποκρίνονται με ανοχή στους χρήστες ουσιών όταν η αγορά εργασίας δεν έχει πολλά να προσφέρει στην ηλικιακή τους ομάδα. Σχετικά με τον σχεδιασμό πολιτικής κατά των ναρκωτικών, οι νέοι ανέφεραν ότι πρέπει να δοθεί έμφαση στη μείωση της ζήτησης με την ενίσχυση των ευκαιριών ζωής των νέων.
Εκτός από τα ναρκωτικά, η νεανική ανεργία έχει πολλές άλλες συνέπειες όπως στην υγεία των ατόμων. H ανεργία μπορεί να μειώσει τις συμπεριφορές υγείας που είναι εντατικές όπως το κάπνισμα, το φαγητό έξω και άσκηση στο γυμναστήριο σε μαθήματα άσκησης ή αθλητισμού, ενώ παράλληλα αυξάνει εκείνες που είναι χρονοβόρες όπως διακοπή καπνίσματος, υγιεινή διατροφή και ηπιότερη μη δεδομένη άσκηση όπως το περπάτημα. Αυτό, σε συνδυασμό με τη σημασία των ψυχολογικών και κοινοτικών επιπτώσεων για την αυτό-αντιληπτή ψυχική και σωματική υγεία κατά τη διάρκεια της απασχόλησης μειώνεται, μπορεί να εξηγήσει τα αντίθετα αποτελέσματα υγείας και συμπεριφορές που παρατηρούμε.
Κοινωνικές επιπτώσεις νεανικής ανεργίας στην Ελλάδα
Συγκεκριμένα στην Ελλάδα, οι νέοι λόγω της κατάστασης γίνονται όλο και πιο απογοητευμένοι, απαισιόδοξοι ακόμη και θυμωμένοι. Η εμπιστοσύνη τους στους κοινωνικούς και πολιτικούς θεσμούς καταρρέει σταδιακά, με αποτέλεσμα να προκαλείται μια ξεκάθαρη ιδεολογική αποξένωση, η οποία επηρεάζει και την πολιτική συμπεριφορά τους. Η έλλειψη προοπτικών, η απελπιστική αναζήτηση εργασίας σε μια αποσυνδεδεμένη αγορά εργασίας, με ακόμα λιγότερες ευκαιρίες για τους νέους που έχουν χαμηλή ή μεσαία εκπαίδευση, ο κοινωνικός αποκλεισμός που σχετίζεται άμεσα με το οικογενειακό υπόβαθρο και τους οικογενειακούς οικονομικούς πόρους, η αναποτελεσματική κατάρτιση και οι σοβαρές περικοπές στις πρόνοιες, υπονομεύουν το παρόν και το μέλλον τους. Η μακροχρόνια κρίση και η επακόλουθη ύφεση περιορίζουν τις μελλοντικές προοπτικές των νέων και καθορίζουν υπερβολικά τις επιλογές τους, ειδικά εκείνων που είναι λιγότερο προνομιούχοι όσον αφορά το εκπαιδευτικό τους κεφάλαιο και τους οικογενειακούς οικονομικούς πόρους τους. Ο συνδυασμός κοινωνικής ευπάθειας και της απαισιοδοξίας οδηγεί τόσο σε μια εξατομικευμένη απόσυρση πολλαπλών επιπέδων όσο και σε μια ευρύτερη θεσμική αποδέσμευση που μετατράπηκε σε έναν φαύλο κύκλο υποβάθμισης που απειλεί την κοινωνική συνοχή στην Ελλάδα.
